Geçtiğimiz yıllar futbolunu hatrı sayılır düzeyde izleme şansı bulduğumuz futbolcuların birer birer futbol sahnesinden ayrıldığı yıllar oldu. Futbolun zirvesini paylaşan bu isimler ya teknik adamlık kariyerlerini inşaa etmeye başladılar, ya da futboldaki yıllarının son dönemecini geçirecekleri Avrupa'nın dışında kalan liglere gittiler. Bu isimlerden teknik adamlığa geçenlerin bazıları Xavi, Vincent Kompany, Thiago Motta gibi isimlerden oluşurken, ülkemizde ise Arda Turan, Selçuk İnan, Burak Yılmaz, Nuri Şahin gibi isimlerle tezahür etti. Ancak bunun global anlamda bir temsilcisi var ki, zannımca dünya futbolunun önümüzdeki 10-20 yılına damga vuracak. Bu yazıma da konu olan, Bayer Leverkusen'in teknik direktörü Xabi Alonso'dan bahsediyorum. İçinde bulunduğumuz 2023/24 sezonunda resmi müsabakalarda henüz mağlubiyeti bulunmayan ve göreve geldiği 5 Ekim 2022'den beri maç başına 2.10 gibi ciddi bir puan ortalaması elde eden Xabi Alonso'nun teknik adamlığının başlangıcına tekabül eden bu süreci değerlendirmek istiyorum.
Öncelikli olarak Xabi Alonso'nun futbolculuk kariyerine kısa bir bakış atalım. Real Sociedad'ta profesyonel olarak başladığı futbolculuk kariyerine Liverpool, Real Madrid ve Bayern Münih gibi önemli takımları sığdırdı Alonso. Geriden oyun kurma ve oyun görüşü anlamında futbol tarihinin en başarılı orta saha oyuncularından olan Xabi Alonso'yu teknik adamlık noktasında başarılı kılan en önemli unsurlardan birisi bu mevzubahis oyun becerisi. Bir diğer en önemli unsur da, kariyerinde Rafa Benitez, Jose Mourinho, Carlo Ancelotti, Pep Guardiola, Vicente Del Bosque gibi isimlerle çalışmış olması. Real Madrid'in 2016-2018 yılları arasında Şampiyonlar Ligi'ni sürklase eden kadrosunun başlangıcına tanık olmuş, İspanya Milli Takımı'nın en dominant oyununu oynadığı süreçte takımın ana parçalarından biri olmuş, Pep Guardiola'nın Almanya'da futbol dinamiklerini tümüyle revize ettiği süreçte Bayern Münih takımında çalışmış ve Liverpool'un Şampiyonlar Ligi şampiyonluğu kazandığı süreçte takımın ana parçalarından biri ve yıldızı olmuş bir isim. Futbol kimliğini böyle bir ortamda oluşturmuş, dahası bu takımların çoğunun dinamiğini oluşturan ana iskeletin bir parçası olmayı istikrarla başarmış bir ismin, üstüne teknik adamlık kariyerini sabır ve tecrübe gibi önemli kavramlarla birleştiren bir ismin de şu anda geldiği noktaya gelmesini beklemek de pek ciddi bir kumar olmazdı elbette.
Gel gelelim Xabi Alonso'nun bahsettiğimiz sabır ve tecrübe elde etme sürecini nasıl inşaa ettiğine... Xabi Alonso futbolu bıraktığı 2017 yılından sonra 1 yıl ara vererek kariyerinin 5 yılını geçirdiği Real Madrid'te Altyapı antrenörü olarak dönmüş. 10 ay gibi bir süreçte bu görevi üstlenen hoca, akabinde altyapı eğitimini aldığı ve futbola başladığı Real Sociedad'ın B Takımına teknik sorumlu oldu. Burada Martin Zubimendi gibi günümüz Real Sociedad takımının ana iskeletini oluşturan bir oyuncunun da olduğu kadroyla İspanya 2. Lig'ine yükselme başarısı gösteren Xabi Alonso, 3 yılını geçirdiği Real Sociedad B takımında 2022 yılına kadar çalışmaya devam etti. 2021/22 sezonunda genç ve İspanya 2. Lig'inin seviyesinin altında kalan bir kadroyla ligi sonuncu bitiren Xabi Alonso, sezonun tamamlanmasının ardından görevinden ayrıldı. 3 aylık bir bekleyişin ardından Gerardo Seoane ile yollarını ayıran Bayer Leverkusen'in başına geçti. Kendisi göreve gelene kadar 4'lü savunma düzlemini kullanan takımla 3'lü savunma sistemine geçen Xabi Alonso işin başında bu sistemi oturtmakta bir hayli zorlandı. Şampiyonlar Ligi sahnesine teknik adam olarak ilk defa çıktığı Porto karşısında evinde 3-0 mağlup olan Xabi Alonso'nun Leverkusen'i, hemen ardından Bundesliga'da çıktığı ikinci maçta Eintrach Frankfurt'a 5-1 mağlup oldu. Ekim ve Kasım ayında, Dünya Kupası arefesinde, oynanan maçlarda üç puana ulaşmakta bir hayli zorlanan takım, Dünya Kupası dönüşünde bir oyun dinamiği inşaa etmeyi başardı. Sezon tamamlandığında UEFA Avrupa Ligi'nde bir Yarı Final derecesi elde etme başarısının yanısıra ligde 17. sırada devraldığı takımla 6. sırada tamamladı ve UEFA Avrupa Ligi bileti aldı.
Xabi Alonso'nun Bayer Leverkusen'de başarıya ulaştığı oyun anlayışına da biraz göz atalım. Çoğunlukla 3-4-2-1 sistemini kullanan Alonso'nun bu sistemde en önemli assetlerinden ilki hücumda çoğalmaya imkan tanıyan "wing-back" kullanımı. İlk sezonunda Hincapie ve Frimpong'un üstlendiği bu rolde en çok verim aldığı isim, şüphesiz 2023 yaz transfer döneminde kadroya dahil olan Alejandro Grimaldo oldu. Geçtiğimiz süreçte 23 maçta 9 Gol 7 Asistlik bir verim aldığı İspanyol oyuncu, kariyerinde beklediği patlamayı burada yapmış gibi gözüküyor. Bu sistemdeki en önemli unsur, rakibin stoperlerini mevzubahis "wing-back"lerle eşleşmek zorunda bırakan hücum dizilimi. Topa daha çok sahip olan bir takım yaratan bu eşleşme matematiğinde doğan hücum setinde hem Grimaldo gibi kenar oyuncularını, hem de santrafor oyuncusunu topla buluşturmayı başarıyor. Kenar oyuncularından birisi içe devrilen, diğeriyse kenara açılan bir konum alıyor ve bu durum hem rakibin oyunu kenara yıkma özgürlüğünü kısıtlayan, hem de eşleşmede topu üçüncü bölgeye taşıyacak bir koridor bulma fırsatı yaratan bir durum. Mevcut tabloda Bundesliga'nın 12 golle en az gol yiyen takımını ve 46 golle ligin Bayern Münih'in ardından en çok gol atan takımını oluşturan Xabi Alonso, ayrıca dikine pas, kilit pas ve xG gibi istatistiklerinde de zirvelerde yer alan bir takımı oluşturmayı da başardı. Moussa Diaby'den kazanılan 55 Milyon €'luk gelirle Victor Boniface, Granit Xhaka, Alejandro Grimaldo gibi isimleri kadrosuna kattı. Şu ana kadar mevcut kadro iskeleti oluşturan Victor Boniface'ten 16 Gol 7 Asist, Florian Wirtz'ten 8 Gol 12 Asist, Alejandro Grimaldo'dan 9 Gol 7 Asist, Jeremie Frimpong'tan 7 Gol 10 Asist'lik bir verim alan Xabi Alonso, bu başarıyı 24.8 yaş ortalamalı ve 562 Milyon kadro değeriyle yaptı. Mücadele ettiği rakibi Bayern Münih'in kadro değerini ve bütçesini düşününce elde edilen başarı kariyerinin henüz başında bir teknik adam çok büyük bir başarı.
Ve Xabi Alonso bulunduğumuz noktada sezon sonunda görevinden ayrılması beklenen Carlo Ancelotti'nin halefi olarak görülüyor. Xavi Hernandez'in de benzeri bir çıkışla Al-Sadd'tan Barcelona'nın başına geçtiğini biliyoruz, ancak hem UEFA Avrupa Ligi'nde, hem de Bundesliga'da yoluna namağlup, dolu dizgin devam eden Bayer Leverkusen'in sezon sonunda bulunacağı nokta benim için ciddi bir merak konusu. Elde edebileceği apoletlerin prestiji düşünüldüğünde, mevcut başarının devamı Xabi Alonso'yu atacağı bir sonraki adımda eli güçlü bir konuma sokuyor. Yeni jenerasyon teknik adamlar arasında en iddialısı olarak gördüğü Xabi Alonso'yu takip etmeye devam edeceğim.